Talos (dinozaur)
Talos | |||
Zanno, Varricchio, O'Connor, Titus i Knell, 2011 | |||
Okres istnienia: późny kampan | |||
Rekonstrukcja z zaznaczonymi odkrytymi kośćmi | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Infrarząd | |||
(bez rangi) | celurozaury | ||
Nadrodzina | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
Talos | ||
Gatunki | |||
|
Talos – rodzaj dinozaura z rodziny troodontów (Troodontidae).
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Nazwa rodzajowa pochodzi z mitologii greckiej. Użyczył jej Talos[1], strażnik Krety, olbrzym z brązu lub syn jej króla, codziennie trzykroć obchodzący wyspę i rzucający głazami w przybyszów. Nie można go było zranić prócz jednego miejsca w dolnej części nogi, gdzie niewielka kostka zamykała żyłę. Zranienie w to miejsce spowodowało jego śmierć[2]. Nazwa ta kojarzy się również z anglojęzycznym słowem talon oznaczającym „ostro zakrzywiony pazur”.
Większość kości holotypu talosa wchodzi w skład szkieletu kończyn dolnych[1]. Holotyp oznakowano UMNH VP 19479[1] i przypisano do gatunku Talos simpsoni.
Epitet gatunkowy honoruje paleontologa Scotta D. Sampsona, twórcę Kaiparowits Basin Project[1].
Budowa ciała
[edytuj | edytuj kod]Zwierzę mierzyło około 2 m długości. Masę jego ciała szacuje się na 38 kg[1].
Do autapomorfii tego rodzaju zaliczono[1]:
- wybitnie zwężony mostek pomiędzy kłykciami kości skokowej
- kształt proksymalnej bruzdy oddzielającej trzon kości skokowej od jej wznoszącego się wyrostka, szerokiej i przypominającej literę V
- niewielką guzowatość na IV kości śródstopia w miejscu przyczepu więzadła pobocznego bocznego
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Szczątki talosa znaleziono w skałach formacji Kaiparowits, datowanych na górny kampan. Leży ona na południu amerykańskiego stanu Utah. Holotyp, pochodzący ze środka środkowej podjednostki tej formacji, znaleziono w północnej części Kaiparowits Plateau. Spoczywał w zielonokawoszarej skale złożonej z drobnych piaskowców i aleurytów wśród pozostałości ślimaków słodkowodnych i muszli małży, na wysokości 260 m od podstawy formacji. W okolicy znaleziono też szczątki dinozaurzych jaj[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Lindsay E. Zanno, David J. Varricchio, Patrick M. O'Connor, Alan L. Titus, Michael J. Knell. A new troodontid theropod, Talos sampsoni gen. et sp. nov., from the Upper Cretaceous Western Interior Basin of North America. „PLoS ONE”. 6 (9): e24487, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0024487. (ang.).
- ↑ Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo we Wrocławiu, 1997, s. 332–333. ISBN 978-83-04-04673-3.